تهدید تنش آبی چگونه به فرصت تبدیل می‌شود

تهدید تنش آبی چگونه به فرصت تبدیل می‌شود

بر خلاف بسیاری از کشورهای دنیا، در ایران تامین آب شرب با کیفیت برای تک تک مردم از راهبردهای حاکمیت است و نگاهی به شاخص‌های آبرسانی شهری و روستایی پس از انقلاب اسلامی نیز این مسئله را تایید می‌کند.

بر اساس به‌روزترین آمار از شاخص‌ آبرسانی در ایران که در تیرماه سال 1402 محاسبه شده است، 97.76 درصد از جمعیت ایران به آب شرب پایدار دسترسی دارند و این شاخص در ایران از بسیاری از کشورهای دنیا نظیر ایالات متحده آمریکا، روسیه، دانمارک، ایتالیا، پرتغال و سوئیس بیشتر است.

این آمار آبرسانی در شرایطی به ثبت می‌رسد که کشور ما در یک منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده و همواره محدودیت منابع آبی جزو مهمی از مسائل شهرها و روستاهای کشور بوده است.

با توجه به شرایط کنونی یکی از راهبردهای منتخب در حوزه خدمات آبرسانی، رویکرد حل مسئله آب به صورت روستا به روستا و شهر به شهر است.

در این راستا در 2 سال گذشته پروژه‌های متعددی افتتاح شده که از جمله آن می‌توان به طرح آبرسانی غدیر، طرح آبرسانی سنندج، پروژه آبرسانی به شهرکرد، پروژه آبرسانی به همدان، سامانه آبرسانی به دریاچه آرومیه، سامانه آبرسانی بوشهر، طرح انتقال آب از سراف به جم، تکمیل آبرسانی سد کهیر، طرح خط پشتیبان آبرسانی به یزد و تکمیل آبرسانی 3000 روستا در قالب جهاد آبرسانی اشاره کرد.

*یک طرح بزرگ آبرسانی دیگر افتتاح شد

در ادامه طرح‌های آبرسانی، با حضور رئیس‌جمهور در کرمان، طرح انتقال آب شرب به شهرستان‌های بم و بروات شامل خط لوله به طول ۵۷ کیلومتر، ایستگاه پمپاژ به ظرفیت ۹۷۰ لیتر در ثانیه، دو مخزن ۱۰ و ۵ هزار مترمکعبی و ۴۰ کیلومتر خط برق است که فاز اول تصفیه‌خانه این طرح نیز به ظرفیت ۲۵۰ لیتر از مجموع ۱۵۰۰ لیتر بر ثانیه افتتاح شد.

پروژه آب‌رسانی بم و بروات از سد نساء، بیش از ۱۰ سال نیمه کاره رها مانده بود و در حالی که سد نساء یکی از بهترین آب‌های استان را از منشأ کوه‌های جبال‌بارز دارد، مردم شهرهای شرقی استان به ویژه بم از دسترسی به این آب باکیفیت محروم بودند.

همزنان با افتتاح این پروژه زمینه تامین آب شرب پایدار بهداشتی برای 46 هزار نفر مهیا خواهد شد.

*تکمیل پروژه‌های آبرسانی نیمه‌تمام در 2 سال

در این راستا، محمد پورحمید، کارشناس منابع آب در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهارداشت: بسیاری از پروژه‌هایی که افتتاح شده جزء پروژه‌های نیمه‌تمامی است که سال‌ها معطل بوده و هم اکنون با سرعت مناسب به بهره‌برداری می‌رسد.

*تکمیل زیرساخت آبرسانی راهبرد مقابله با تنش آبی

طی سال‌های اخیر بخش قابل توجهی از مشکلات آبی کشور به ویژه در بخش شرب ارتباطی به منابع نداشته و عدم توسعه مناسب زیرساخت دلیل شکل‌گیری مسائل آبی بوده است.

به عنوان مثال در استان خوزستان با وجود دسترسی به عالیترین منابع آب در سد دز، بخش قابل توجهی از شهرها و روستاها از دسترسی به منابع آب شرب مناسب محروم بودند.

در این راستا تمرکز بر تکمیل زیرساخت آب در دستور کار قرار گرفت تا یکی از اضلاع تنش آب در کشور کنترل شود.

*تولید آب از پساب

علاوه بر توسعه زیرساخت، افزایش منابع از دیگر راهبردهای مقابله با تنش آبی است. در این راستا، تکمیل پروژه‌های تصفیه‌خانه فاضلاب و تولید پساب به منظور استفاده در برخی از مصارف در دستور کار قرار گرفته است.

تصفیه فاضلاب شهری و استفاده مجدد برای مصارف سایر مشترکان از جمله صنایع و فضای سبز، امری مرسوم در دنیاست که می‌تواند به کاهش مصارف آب سطحی و زیرزمینی ختم‌ شود. بر اساس مصوبات شورای عالی آب و همچنین دستورالعمل بازچرخانی آب که سال گذشته به تصویب رسید، هم‌اکنون صنایع و فضای سبز حق استفاده از آب رودخانه و چاه‌ها را ندارند.

همزمان با این مصوبات، قراردادهای بیع متقابل برای راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب توسط صنایع و شهرداری‌ها رو به افزایش است. در این نوع قراردادها، صنایع و شهرداری‌ها، هزینه سرمایه‌گذاری ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب را می‌پردازند و در عوض برای مدت طولانی نسبت به برداشت پساب تصفیه‌شده برای مصارف خود اقدام می‌کنند.

*افتتاح پروژه تصفیه خانه فاضلاب سیرجان

در این راستا، پروژه تصفیه‌خانه فاضلاب سیرجان به منظور تامین پساب برای صنایع این شهر آماده افتتاح است و در سفر رئیس‌جمهور به کرمان بهره‌برداری می‌شود.

این تصفیه‌خانه فاضلاب توانایی تولید روزانه ۲۷ هزار متر مکعب پساب را داراست و می‌تواند آب مشترکان صنعتی شهر سیرجان را با هزینه‌ای کمتر از انتقال آب از دریا تامین کند.