عضویت اوکراین در ناتو شروع جنگ جهانی سوم است

عضویت اوکراین در ناتو شروع جنگ جهانی سوم است

«فردریش فلیتز»، رئیس سابق ستاد شورای امنیت ملی آمریکا در تحلیلی برای پایگاه تحلیلی «فدرالیست» به خطرات عضویت ناتو در اوکراین پرداخته و نوشته است: "کشورهای عضو ناتو در نشست اخیر خود در لیتوانی توافق کردند که روند عضویت اوکراین در ناتو تسریع شود، اما از ارائه بازه زمانی دقیق خودداری کردند. به گفته ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو «وقتی متحدان ناتو توافق کنند و اوکراین شرایط عضویت را رعایت کند» این ائتلاف نظامی دعوتنامه عضویت کی‌یف را صادر خواهد کرد.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در ابتدا این موضع را محکوم کرد و آن را «بی‌سابقه و مسخره» خواند، زیرا او خواستار اعلام یک بازه زمانی مشخص و پیش‌شرط‌های ملموس بود. بااین‌حال، زلنسکی کمی بعد موضع خود را تلطیف کرد و این احتمالاً از آن ناشی شد که او متوجه تأثیر همین سطح از وعده تضمین‌های امنیتی شد.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا گفت که اوکراین برای عضویت در ناتو آماده نیست و این اتفاق می‌تواند آغازگر جنگ جهانی سوم باشد. بااین‌وجود، او همچنین گفت که عضویت اوکراین در ناتو پس از پایان جنگ، اجتناب‌ناپذیر است.

چطور شده که عضویت اوکراین در ناتو در زمان جنگ ممکن نیست، اما پس از پایان جنگ، این امر ممکن می‌شود؟ مگر بعد از اعلام آتش‌بس میان اوکراین و روسیه، این درگیری نمی‌تواند دوباره از سر گرفته شود؟!

پوتین باور دارد که اوکراین جزئی از قلمرو نفوذ روسیه است و به دلیل برخی دغدغه‌های امنیتی، مخالفت شدیدی با عضویت این کشور در ناتو دارد. این تصمیم ناتو نادیده‌گرفتن موضع صریح پوتین است. علاوه بر این، ممکن است پوتین از تأثیری که وجود کشوری با ارزش‌های دموکراتیک در همسایگی روسیه بر ذهن مردم این کشور داشته باشد، نگران باشد؛ کشوری که حکومت خودکامه پوتین رفته‌رفته در آن مستقر می‌شود.

باتوجه‌به این عوامل، مسیری که بایدن و ناتو برای عضویت اوکراین در این ائتلاف نظامی ارائه کرده‌اند می‌تواند دو نتیجه خطرناک برای امنیت اروپا و آمریکا داشته باشد.

نخست اینکه تضمین عضویت اوکراین در ناتو بعد از جنگ می‌تواند این مناقشه را به درازا کشانده و دستیابی به صلح از طریق مذاکره را دشوارتر کند. همین حالا هم راضی‌کردن پوتین به آتش‌بس یا مذاکره بسیار دشوار است. وعده‌ای که ناتو به اوکراین داده، این امر را عملاً غیرممکن می‌کند. فکر نمی‌کنم تا وقتی قرار است اوکراین با پایان جنگ عضو ناتو شود، پوتین به هیچ نوع توافقی تن دهد. این یعنی طولانی‌شدن جنگ تا مدتی نامعلوم.

مشکل امنیتی دوم که از مورد اول به‌مراتب خطرناک‌تر است، این است که اگر به طریقی صلح حاصل شود و اوکراین بعد از جنگ به ناتو بپیوندد، ممکن است پوتین دوباره به این کشور حمله کند. عضویت اوکراین در ناتو ممکن است نه‌تنها مانع حمله روسیه به اوکراین شود، بلکه روسیه را تحریک به حمله‌ای دوباره کند.

اگر چنین اتفاقی بیفتد، واشنگتن بر اساس بند پنجم پیمان آتلانتیک شمالی متعهد است که حمله به یک عضو ناتو را مانند حمله‌ای به خاک خود تلقی کرده و با نیروی زمینی، دریایی و هوایی خود از کشوری که هدف حمله واقع شده دفاع کند. این دقیقاً شروع همان جنگ جهانی سوم است که بایدن مدعی تلاش برای جلوگیری از آن است.

علاوه بر این، این برخلاف خواست اکثر مردم آمریکا از سیاست خارجه کشورشان است. آن‌ها می‌خواهند که واشنگتن آمریکا را در اولویت قرار دهد و سربازان ارتش را درگیر جنگ‌های بی‌دلیل و بی‌پایان نکند. منطقی نیست که آمریکا تن به وضعیتی دهد که ممکن است در آن وادار به ارسال نیروهایش برای جنگ در کشوری مانند اوکراین شود، کشوری که هیچ منافع استراتژیکی در آن ندارد.

می‌توان از این خروجی‌های مصیبت‌بار اجتناب کرد و جنگ اوکراین را برای همیشه به پایان رساند. همان‌طور که در ژوئن ۲۰۲۳ در مقاله‌ای برای پایگاه «فدرالیست» نوشتم، کارشناسان سیاست خارجه بر این باورند که اوکراین باید به آتش‌بس تن دهد، چرا که با کمبود نیرو مواجه است و نتیجه ادامه‌دادن این جنگ نه پیروزی قاطع کی‌یف، بلکه یک بن‌بست خونین است. دستاوردهای محدود ضد حملات اوکراین یکی از نشانه‌های درستی این گزاره است.

گفت‌وگوهای صلح، یا دست‌کم توافق برای آتش‌بس باید هرچه زودتر انجام شود. دولت بایدن باید مخالفت خود را با راهکاری مذاکره‌محور پایان داده و مقامات اوکراینی را قانع کند که دست از مخالفت با مذاکره برای صلح بردارند. بایدن همچنین باید طرحی برای جلوگیری از کشتار و همچنین رسیدگی به مسائل از طریق مذاکره پیدا کند.

عضویت اوکراین در ناتو برای ولادیمیر پوتین مسئله بسیار تحریک‌آمیزی است و باید حدود ۲۵ سال به تعویق بیفتد. آمریکا و متحدانش در ناتو می‌تواند با این کار راه مذاکره را هموارتر کنند.

ناتو باید به‌جای وعده عضویت، سلاح و مهمات کافی به اوکراین بدهد تا بعد از پایان جنگ، روسیه را از حمله‌ای دوباره به این کشور بر حذر بدارد. این می‌تواند همان تضمین امنیتی باشد که به اوکراین این امکان را می‌دهد تا در برابر حملات آتی روسیه از خود دفاع کند.

مناقشه اوکراین در این برهه به یک رهبری واقع‌بینانه و اساس‌مند نیاز دارد تا راهی برای پایان درگیری پیدا شود. این بدین معناست که آمریکا و ناتو باید پایان جنگ را به اولویت اول خود تبدیل کرده و پیشنهاد عضویت اوکراین در ناتو پس از جنگ یا در آینده‌ای نزدیک را کنار بگذارند. کنگره آمریکا باید بایدن را از طولانی کردن جنگ و کشاندن پای سربازان آمریکایی به مناقشه با روسیه منصرف کند؛ مناقشه‌ای که می‌تواند آغازگر جنگ جهانی سوم باشد."